Belanjawan MADANI Ketiga 2025 yang dibentangkan oleh YAB Perdana Menteri merangkap Menteri Kewangan Malaysia mengetengahkan satu pendekatan komprehensif dan seimbang dalam memulihkan ekonomi negara, menjana perubahan dan meningkatkan kesejahteraan rakyat. Anggaran perbelanjaan sebanyak 421 bilion ringgit diumumkan, tertinggi dalam sejarah, meliputi peruntukan besar untuk pembangunan infrastruktur, pendidikan, kesihatan serta bantuan untuk meringankan beban kos sara hidup rakyat.
Subsidi akan disasarkan secara lebih tepat, manakala gaji minimum dinaikkan kepada RM1,700 sebulan. Usaha pemerkasaan ekonomi Bumiputera, peralihan ke ekonomi hijau, pembangunan modal insan berkemahiran tinggi serta penggalakan inovasi dan pemindahan teknologi turut diberi penekanan. Sektor agrikomoditi, pelancongan serta industri berasaskan pengetahuan juga diberi sokongan untuk merancakkan pertumbuhan.
Pada masa yang sama, Kerajaan komited untuk menambah baik tadbir urus fiskal, memperkukuh integriti serta memperhebat sistem penyampaian perkhidmatan awam. Keutamaan juga diberi kepada usaha memelihara perpaduan, khazanah warisan dan kebudayaan serta memperkukuh jalinan antarabangsa.
Berikut ialah kupasan intipati utama yang terkandung dalam Belanjawan MADANI Ketiga 2025 seperti yang dibentangkan oleh YAB Perdana Menteri merangkap Menteri Kewangan Malaysia.
Initipati Bajet 2025
Anggaran Perbelanjaan 2025
Anggaran Belanjawan 2025 adalah yang tertinggi pernah diumumkan iaitu 421 bilion ringgit meliputi 335 bilion ringgit belanja mengurus, 86 bilion ringgit belanja pembangunan, tidak termasuk 2 bilion ringgit simpanan luar jangka. Selain peruntukan pembangunan oleh Kerajaan, projek secara usaha sama awam-swasta (PFI) bernilai 9 bilion ringgit turut dilaksanakan serta pelaburan langsung domestik oleh syarikat GLIC bernilai 25 bilion ringgit. Ini menjadikan pelaburan awam untuk pembangunan tahun 2025 berjumlah 120 bilion ringgit.
Penyasaran Subsidi
Kerajaan akan melaksanakan penyasaran subsidi petrol RON95 pada pertengahan tahun 2025. Penjimatan yang dicapai akan dimanfaatkan untuk kesejahteraan rakyat. Subsidi pendidikan dan kesihatan juga akan disasarkan di mana golongan berpendapatan tinggi akan menyumbang lebih untuk perkhidmatan ini.
Membantu Rakyat Menghadapi Kos Sara Hidup
Sumbangan Tunai Rahmah (STR) dan Sumbangan Asas Rahmah (SARA) ditingkatkan kepada 13 bilion ringgit manfaatkan 9 juta penerima. Bantuan kebajikan bulanan juga ditingkatkan termasuk Bantuan Warga Emas dinaikkan kepada 600 ringgit sebulan. Program Payung Rahmah diperuntukkan 300 juta ringgit untuk Jualan Rahmah menawarkan barangan keperluan asas pada harga berpatutan di semua DUN setiap bulan.
Peningkatan Gaji Minimum
Kerajaan bersetuju menaikkan kadar gaji minimum daripada 1,500 ringgit sebulan kepada 1,700 ringgit sebulan berkuat kuasa mulai 1 Februari 2025. Penangguhan selama 6 bulan diberikan kepada majikan yang mempunyai kurang daripada lima pekerja.
Peruntukan Pendidikan Tertinggi
Kementerian Pendidikan diberi peruntukan 64.1 bilion ringgit – peruntukan tertinggi dalam sejarah. 2 bilion ringgit disediakan untuk menyelenggara dan menaik taraf sekolah. Kementerian Pendidikan Tinggi pula menerima peruntukan 18 bilion ringgit dengan 4 bilion ringgit disediakan dalam bentuk biasiswa, pinjaman dan elaun pendidikan.
Meningkatkan Peruntukan Kesihatan
Kementerian Kesihatan menerima peruntukan 45.3 bilion ringgit. 1.35 bilion ringgit disediakan bagi menyelenggara prasarana kesihatan. Peruntukan untuk menaik taraf klinik kesihatan juga ditingkatkan kepada 300 juta ringgit. Hasil daripada kenaikan duti eksais minuman bergula akan digunakan untuk menampung perbelanjaan kesihatan awam.
Bantuan Untuk Memiliki Rumah
Hampir 900 juta ringgit diperuntukkan bagi projek perumahan mampu milik. Syarikat Jaminan Pembiayaan Perniagaan (SJPP) akan menjamin pembiayaan perumahan sehingga 10 bilion ringgit untuk manfaat 20 ribu pembeli rumah. Pelepasan cukai pendapatan sehingga 7,000 ringgit ke atas faedah pinjaman perumahan diberikan untuk rumah pertama bernilai sehingga 500 ribu ringgit.
Menjana Peluang Pekerjaan
Program TVET diperkasa dengan peruntukan 7.5 bilion ringgit tertumpu kepada kerjasama dengan industri, peluang latihan kepada belia rentan dan membawa khidmat TVET kepada masyarakat. Geran padanan 50 juta ringgit disediakan untuk industri menyertai Program “Anak Angkat ILKA”. Industri juga diberi insentif untuk meningkatkan automasi dan mengurangkan kebergantungan kepada pekerja asing.
Perlindungan Alam Sekitar
Dana Ecological Fiscal Transfer (EFT) ditingkatkan kepada 250 juta ringgit bagi menyokong usaha negeri melindungi hutan dan hidupan liar. Renjer komuniti juga ditingkatkan kepada 2,500 orang untuk membantu membenteng kawasan hutan simpan. Projek pembersihan sungai secara bersama komuniti juga dilaksanakan dengan peruntukan 10 juta ringgit.
Meningkatkan Keselamatan Dan Pertahanan
Kementerian Dalam Negeri menerima peruntukan 19.5 bilion ringgit, manakala Kementerian Pertahanan pula menerima peruntukan 21.2 bilion ringgit. 560 juta ringgit disediakan untuk memperkasa kawalan sempadan negara termasuk membina dan menaik taraf pintu masuk bersepadu (ICQS) serta pos sempadan baharu. Teknologi dron dan kecerdasan buatan (AI) juga akan digunakan untuk mempertingkatkan pengawasan di kawasan sempadan.
Mempertingkatkan Ekonomi Bumiputera
Sejumlah 1.3 bilion ringgit disediakan untuk memperkasa kontraktor G1-G4 khususnya Bumiputera bagi melaksanakan projek-projek kecil dan sederhana. 50 ekar daripada pembangunan projek strategik Bandar Malaysia juga diperuntukkan sebagai Tanah Rizab Melayu. PNB dan PHB akan terus membangunkan tanah rizab Melayu untuk perumahan mampu milik, penginapan pelajar dan pembangunan komersial.
Memperkasa Wanita Dan Belia
Program Perantisan Kepimpinan Wanita (PERANTIS) diperhebat untuk melahirkan lebih ramai tokoh korporat wanita. Program Returnship diperintiskan untuk menggalakkan wanita kembali bekerja dalam sektor kewangan. Majikan yang menggaji wanita kembali bekerja juga diberi insentif cukai. Skim Step Up Financing di bawah SJKP disediakan khusus untuk golongan muda memiliki rumah pertama dengan kemudahan bayaran balik yang lebih rendah untuk tempoh 5 tahun pertama.
Menyokong Usahawan Dan Perusahaan Kecil Sederhana (PKS)
40 bilion ringgit disediakan sebagai kemudahan pinjaman dan jaminan pembiayaan perniagaan di bawah agensi-agensi Kerajaan. Ini termasuk pinjaman mikro, pembiayaan industri, jaminan pinjaman serta dana padanan. Had pengecualian duti setem untuk pinjaman PKS juga dinaikkan kepada 100 ribu ringgit. Kemudahan pasar dan gerai penjaja juga dinaiktaraf dengan peruntukan 100 juta ringgit.
Menggalakkan Industri Pelancongan
Hampir 550 juta ringgit disediakan untuk mempergiat promosi dan aktiviti pelancongan sempena Tahun Melawat Malaysia 2026. Peruntukan diberikan untuk melengkapi kawasan pelancongan, kerjasama ekopelancongan dan menyokong pencalonan tapak warisan UNESCO. 600 juta ringgit juga disediakan untuk memulihara bangunan bersejarah sebagai tarikan pelancongan.
Memelihara Kebajikan Golongan Rentan
Peruntukan untuk bantuan orang kurang upaya (OKU), warga emas dan komuniti Orang Asli terus ditingkatkan. Pelepasan cukai untuk OKU dan penjagaan warga emas juga dipertingkatkan. Elaun pekerja OKU dinaikkan sementara kemudahan pengangkutan awam seperti bas percuma disediakan untuk pelajar dan warga emas.
Memperkukuh Perpaduan Dan Keharmonian
50 juta ringgit diperuntukkan untuk program pemupukan semangat perpaduan dan jati diri. Program kesukarelawanan dan khidmat komuniti juga diperkasa dengan peruntukan 150 juta ringgit. Dana bantuan 50 juta ringgit turut disediakan bagi kerja-kerja baik pulih rumah ibadat bukan Islam di seluruh negara.
Memacu Peralihan Kepada Ekonomi Hijau
Peruntukan bagi Dana Mudah Cara Peralihan Tenaga Negara ditingkatkan kepada 300 juta ringgit untuk menyokong inisiatif peralihan tenaga. Insentif cukai juga diberikan untuk menggalakkan aktiviti pengurangan karbon dan penggunaan teknologi hijau. Cukai Karbon akan diperkenalkan ke atas industri besi, keluli dan tenaga menjelang 2026 untuk menggalakkan penurunan pelepasan karbon.
Merancakkan Sektor Agrikomoditi
Kerajaan memperuntukkan 2.6 bilion ringgit untuk membangunkan sektor agrikomoditi melalui agensi seperti FELDA, FELCRA dan RISDA. Insentif diberikan untuk menggalakkan penanaman semula sawit dan getah serta penggunaan teknologi moden dalam industri perladangan. Kerjasama dengan syarikat swasta juga dipergiat untuk memajukan industri hiliran berasaskan sawit seperti pengeluaran bahan api jet lestari (SAF).
Membangunkan Modal Insan Berkemahiran Tinggi
Peruntukan untuk pendidikan dan latihan TVET dipertingkatkan bagi melahirkan lebih ramai graduan berkemahiran tinggi yang memenuhi keperluan industri. Kerjasama dengan industri seperti PROTON diperkukuh untuk membangunkan latihan kemahiran baharu. Insentif cukai juga diberikan kepada syarikat yang menyumbang kepada pembangunan kemahiran dan penempatan pelajar dalam latihan industri.
Menjayakan Pemindahan Teknologi Dan Inovasi
Dana R&D dipertingkatkan kepada 600 juta ringgit untuk menyokong aktiviti penyelidikan, pembangunan dan pengkomersilan. Kerjasama antara universiti, industri dan institusi penyelidikan diperkukuh terutamanya dalam bidang berimpak tinggi seperti teknologi perubatan, semikonduktor dan keselamatan siber. Program pemindahan teknologi daripada syarikat antarabangsa juga digalakkan untuk membangunkan keupayaan industri tempatan.
Memelihara Khazanah Warisan Dan Kebudayaan
50 juta ringgit diperuntukkan kepada Dewan Bahasa dan Pustaka untuk mempergiat aktiviti bahasa dan kesusasteraan terutamanya dalam kalangan generasi muda. Dana Kandungan Digital dan Insentif Filem Di Malaysia juga ditingkatkan untuk mempromosikan karya kreatif tempatan di peringkat antarabangsa. Program pembangunan bakat seni seperti Program Belia Kreatif MADANI juga dilaksana untuk menggalakkan penglibatan belia dalam industri kreatif.
Memperkukuh Jalinan Antarabangsa
Sempena Kepengerusian ASEAN-Malaysia 2025, Kerajaan komited untuk memacu kerjasama serantau dalam mendepani cabaran bersama seperti perubahan iklim, keterjaminan makanan, keselamatan dan kemakmuran bersama. Sidang Kemuncak ASEAN-GCC + China yang julung kali diadakan juga bakal memperkukuh kerjasama ekonomi dan pelaburan. Peruntukan juga disediakan untuk menjayakan penganjuran lebih 270 mesyuarat dan aktiviti ASEAN sepanjang 2025.
Meningkatkan Kecekapan Sistem Penyampaian Perkhidmatan Awam
Rang Undang-undang Iltizam Kecekapan Pentadbiran Awam akan digubal dengan memberi tumpuan kepada usaha mengurangkan kerenah birokrasi, mempercepat proses dan meningkatkan kecekapan perkhidmatan. Penambahbaikan seperti penyeragaman borang, perkhidmatan dalam talian dan kaunter perkhidmatan bersepadu akan dilaksanakan. Inisiatif PEMUDAH dan STAR juga diperkukuhkan untuk mengurangkan kerenah birokrasi dan mempercepat kelulusan projek pembangunan.
Merangsang Pertumbuhan Industri Berasaskan Pengetahuan
Kerajaan komited untuk merangsang pertumbuhan industri berasaskan pengetahuan seperti perkhidmatan kewangan, ekonomi digital dan industri kreatif. Insentif cukai dan dana khusus disediakan untuk menarik pelaburan dan menggalakkan inovasi dalam sektor ini. Kerjasama strategik dengan rakan antarabangsa seperti Singapura dalam pembangunan Zon Ekonomi Khas Johor-Singapura (JSSEZ) juga diperkukuhkan untuk menarik pelaburan bernilai tinggi dan mewujudkan peluang pekerjaan berkemahiran.
Menambah Baik Tadbir Urus Fiskal Dan Kewangan
Langkah pembaharuan seperti penggubalan Akta Kewangan Awam dan Tanggungjawab Fiskal, pindaan Akta Audit serta pengenalan Pelan Induk Kerjasama Awam-Swasta (PIKAS) dilaksanakan untuk menambah baik tadbir urus fiskal dan kewangan negara. Ini termasuk usaha mengurangkan defisit, mengawal paras hutang dan memastikan perbelanjaan awam yang lebih berhemah dan telus. Pendekatan perolehan baharu seperti konsep ‘pengguna bayar’ juga diperkenalkan untuk memastikan kemampanan projek pembangunan dalam jangka panjang.
