e-KYC (Electronic Know Your Customer) merujuk kepada penggunaan teknologi digital dan sistem dalam talian untuk mengesahkan identiti individu secara elektronik.
Proses ini menggantikan kaedah tradisional yang memerlukan pengesahan identiti secara fizikal dan dokumen manual, dengan tujuan untuk meningkatkan kecekapan, keselamatan, dan kemudahan dalam pelbagai aplikasi.
Electronic Know Your Customer (e-KYC)
Pengesahan Identiti e-KYC
Apa Itu e-KYC?
e-KYC ialah singkatan bagi Electronic Know Your Customer, iaitu proses pengesahan identiti pelanggan secara digital. Ia merupakan evolusi daripada proses KYC tradisional yang dilakukan secara manual, di mana pelanggan perlu hadir secara fizikal untuk mengemukakan dokumen pengenalan diri.
Dengan e-KYC, proses ini dapat dilakukan secara dalam talian, membolehkan pelanggan membuka akaun, mendaftar perkhidmatan, atau melakukan transaksi dengan lebih mudah dan cepat.
Proses e-KYC melibatkan penggunaan teknologi seperti pengecaman biometrik (contohnya pengecaman wajah atau cap jari) dan pengesahan dokumen digital (seperti MyKad atau lesen memandu)
e-KYC dalam Perkhidmatan Kerajaan (e-Government)
Apakah Kepentingan e-KYC dalam Perkhidmatan Kerajaan (e-Government)?
Dalam konteks perkhidmatan kerajaan atau e-government, pelaksanaan e-KYC memainkan peranan penting dalam meningkatkan kecekapan, mengurangkan kos, dan menyediakan perkhidmatan yang lebih baik kepada rakyat. Berikut adalah beberapa kepentingan e-KYC dalam e-government:
Memudahkan akses kepada perkhidmatan dalam talian
Dengan e-KYC, rakyat Malaysia dapat mengakses pelbagai perkhidmatan kerajaan secara dalam talian tanpa perlu hadir secara fizikal di kaunter. Ini termasuk perkhidmatan seperti permohonan lesen, permit, atau bantuan kerajaan.
Menurut laporan yang diterbitkan oleh Kementerian Komunikasi dan Multimedia Malaysia, pada tahun 2020, sebanyak 98% daripada perkhidmatan kerajaan boleh diakses secara dalam talian melalui portal MyGovernment.
Sistem MyDigital ID juga memudahkan proses e-KYC, yang memberikan lapisan keselamatan tambahan dalam pengesahan identiti pengguna secara dalam talian.
Mengurangkan kos dan masa pemprosesan
Pelaksanaan e-KYC dapat mengurangkan kos dan masa yang diperlukan untuk memproses permohonan atau transaksi. Dengan automasi proses pengesahan identiti, agensi kerajaan dapat menjimatkan sumber manusia dan kewangan, serta mempercepat masa pemprosesan.
Ini dapat meningkatkan produktiviti dan membolehkan agensi kerajaan memberikan perkhidmatan yang lebih cekap kepada rakyat.
Meningkatkan integriti data dan mengurangkan risiko penipuan
e-KYC membolehkan pengesahan identiti yang lebih tepat dan selamat melalui penggunaan teknologi biometrik dan integrasi dengan pangkalan data kerajaan. Ini dapat membantu mengurangkan risiko penipuan identiti dan meningkatkan integriti data dalam sistem kerajaan.
Menurut Laporan Industri Keselamatan Siber Malaysia 2020 oleh CyberSecurity Malaysia, sebanyak 68% organisasi di Malaysia mengalami insiden keselamatan siber pada tahun 2019. Pelaksanaan e-KYC dapat membantu mengurangkan risiko ini dengan menyediakan pengesahan identiti yang lebih kukuh.
Apakah Contoh Pelaksanaan e-KYC dalam e-Government di Malaysia?
Di Malaysia, terdapat beberapa inisiatif e-KYC yang dilaksanakan oleh agensi kerajaan untuk memudahkan urusan dan meningkatkan kecekapan perkhidmatan. Antara contoh pelaksanaan e-KYC dalam e-government di Malaysia termasuklah:
Berikut adalah contoh pelaksanaan e-KYC dalam e-Government di Malaysia yang melibatkan pelbagai agensi kerajaan:
PADU (Pangkalan Data Utama)
PADU merupakan inisiatif yang diperkenalkan untuk mengintegrasikan pelbagai perkhidmatan kerajaan melalui satu platform digital.
Sistem ini menggunakan e-KYC untuk mengesahkan identiti pengguna secara dalam talian, membolehkan mereka mengakses pelbagai perkhidmatan kerajaan tanpa perlu log masuk ke pelbagai sistem yang berbeza.
Contohnya, pengguna boleh mengakses perkhidmatan kesihatan, pendidikan, dan perkhidmatan sosial dengan satu identiti digital yang sah.
Kenapa e-KYC PADU Tidak Dapat Disahkan?
Terdapat beberapa sebab mengapa e-KYC untuk sistem PADU di Malaysia menghadapi kesukaran dan tidak dapat disahkan dengan lancar. Antara isu utama e-KYC PADU yang telah dikenalpasti termasuk:
- Masalah pengesahan OTP daripada sistem PADU. Ramai pengguna melaporkan tidak menerima OTP (One-Time Password) yang diperlukan untuk mengesahkan identiti mereka. Isu ini terutamanya dihadapi oleh pengguna Celcom dan telah diselesaikan beberapa jam selepas pelancaran.
- Masalah keselamatan sistem PADU. Ini kerana terdapat kebimbangan mengenai kelemahan keselamatan dalam sistem PADU yang membolehkan nombor IC digunakan untuk mengubah kata laluan pengguna tanpa kebenaran. Isu ini telah diatasi oleh pasukan teknikal dalam masa yang singkat selepas ia dikenalpasti.
- Masalah peranti yang tidak dikemaskini. Pengguna dinasihatkan untuk memastikan sistem operasi peranti mudah alih mereka dikemaskini dan membersihkan cache serta memastikan pelayar web tidak berada dalam mod privasi untuk menyelesaikan masalah pengesahan.
- Masalah gambar swafoto yang tidak mengikut spesifikasi yang ditetapkan PADU. Ini kerana ada aduan mengenai proses pengesahan e-KYC yang memerlukan pengguna memuat naik swafoto dengan MyKad. Beberapa pengguna menghadapi kesukaran teknikal semasa proses ini. Menteri Ekonomi, pengesahan e-KYC sepatutnya hanya mengambil masa lima minit dan bukannya tiga hari seperti yang didakwa oleh sesetengah pihak.
- Isu lain yang dihadapi adalah kemungkinan individu yang tidak bertanggungjawab menggunakan data daripada senarai pengundi atau pangkalan data lain untuk mendaftarkan akaun PADU menggunakan maklumat orang lain. Ini menimbulkan kebimbangan mengenai keselamatan data peribadi.
Untuk menyelesaikan isu-isu ini, pihak berkuasa telah mengambil tindakan segera untuk memperbaiki kelemahan dan memastikan sistem berfungsi dengan lancar. Pengguna yang masih menghadapi masalah disarankan untuk menghubungi kaunter PADU terdekat atau menggunakan sistem aduan yang disediakan.
Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN)
LHDN menggunakan e-KYC untuk proses pendaftaran dan pengesahan identiti pembayar cukai secara dalam talian.
Sistem ini memastikan bahawa hanya individu yang sah dan berhak dapat mengakses dan menguruskan akaun cukai mereka. Ini mengurangkan risiko penipuan dan meningkatkan keselamatan dalam pengurusan data cukai.
Melalui portal MyTax, pengguna boleh mengemukakan borang cukai, membuat pembayaran, dan menguruskan akaun cukai mereka secara digital.
Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP)
KWSP telah memperkenalkan aplikasi i-Akaun yang menggunakan e-KYC untuk pengesahan identiti ahli secara dalam talian.
Ahli KWSP boleh log masuk KWSP menggunakan i-Akaun untuk mengakses maklumat akaun mereka, membuat pengeluaran, dan mengemas kini maklumat peribadi dengan mudah dan selamat.
Proses e-KYC memastikan bahawa hanya pemilik akaun yang sah boleh melakukan transaksi tersebut, melindungi akaun daripada akses yang tidak dibenarkan.
SarawakID
SarawakID adalah inisiatif oleh kerajaan negeri Sarawak untuk menyediakan satu identiti digital kepada penduduk Sarawak yang membolehkan mereka mengakses pelbagai perkhidmatan kerajaan negeri secara dalam talian.
Sistem ini menggunakan e-KYC untuk pengesahan identiti, memastikan bahawa hanya individu yang sah dapat mendaftar dan menggunakan SarawakID. Pengguna boleh mengakses perkhidmatan seperti pembayaran bil, permohonan bantuan, dan pendaftaran acara secara digital melalui platform ini.
Agensi-agensi ini dapat meningkatkan keselamatan dan kecekapan dalam menyediakan perkhidmatan kepada rakyat Malaysia, mengurangkan risiko penipuan, dan memastikan integriti data dalam sistem kerajaan.
e-KYC dalam Sektor Perbankan
Apakah Kepentingan e-KYC dalam Perbankan di Malaysia?
Selain perkhidmatan kerajaan, e-KYC juga memainkan peranan penting dalam sektor perbankan di Malaysia. Berikut adalah beberapa kepentingan e-KYC dalam perbankan:
Memudahkan pembukaan akaun secara dalam talian
Dengan e-KYC, pelanggan dapat membuka akaun bank baharu secara dalam talian tanpa perlu hadir ke cawangan fizikal. Proses ini melibatkan penggunaan teknologi biometrik, seperti pengecaman wajah atau cap jari, serta pengesahan dokumen digital seperti MyKad. Ini memudahkan akses kepada perkhidmatan perbankan dan meningkatkan kemudahan pelanggan.
Mematuhi peraturan pencegahan pengubahan wang haram (AML)
e-KYC membantu institusi kewangan mematuhi peraturan pencegahan pengubahan wang haram (Anti-Money Laundering, AML) dengan mengesahkan identiti pelanggan secara lebih tepat.
Melalui integrasi dengan pangkalan data kerajaan dan penggunaan teknologi biometrik, bank dapat mengenal pasti pelanggan berisiko tinggi dan melaksanakan langkah-langkah pencegahan yang sesuai. Ini dapat membantu mengurangkan risiko pengubahan wang haram dan pembiayaan keganasan.
Meningkatkan kecekapan operasi perbankan
Pelaksanaan e-KYC dapat meningkatkan kecekapan operasi perbankan dengan mengurangkan masa pemprosesan dan menjimatkan kos. Dengan automasi proses pengesahan identiti, bank dapat mempercepatkan pembukaan akaun, permohonan pinjaman, dan transaksi kewangan lain.
Ini dapat meningkatkan produktiviti dan membolehkan bank memberikan perkhidmatan yang lebih baik kepada pelanggan.
Apakah Contoh Pelaksanaan e-KYC dalam Perbankan di Malaysia?
Institusi kewangan di Malaysia telah melaksanakan pelbagai inisiatif e-KYC untuk memudahkan urusan perbankan dan meningkatkan kecekapan operasi. Antara contoh pelaksanaan e-KYC dalam sektor perbankan dan kewangan di Malaysia adalah seperti berikut:
Maybank
Maybank menggunakan e-KYC untuk proses pembukaan akaun secara dalam talian melalui aplikasi MAE. Pengguna mengesahkan identiti mereka dengan mengambil gambar MyKad dan swafoto.
Teknologi pengenalan wajah memastikan kesahihan dokumen dan individu tersebut, membolehkan pelanggan membuka akaun bank tanpa perlu hadir secara fizikal ke cawangan.
CIMB
CIMB menawarkan perkhidmatan e-KYC melalui aplikasi CIMB Clicks dan OctoSavers. Pelanggan boleh membuka akaun simpanan atau semasa dengan hanya menggunakan aplikasi mudah alih.
Proses e-KYC melibatkan pengesahan identiti melalui MyKad dan swafoto, memudahkan pelanggan untuk mendaftar akaun baru dengan cepat dan selamat.
RHB Bank
RHB Bank memperkenalkan sistem e-KYC untuk pembukaan akaun digital melalui aplikasi RHB Now. Proses ini melibatkan pengambilan gambar MyKad dan swafoto untuk pengesahan identiti, memastikan hanya individu yang sah dapat membuka dan menguruskan akaun mereka, meningkatkan keselamatan dan kemudahan pelanggan.
Hong Leong Bank
Hong Leong Bank menggunakan e-KYC dalam aplikasi HLB Connect. Pelanggan boleh membuka akaun simpanan atau semasa dengan mengesahkan identiti mereka melalui MyKad dan swafoto. Sistem ini memudahkan proses pembukaan akaun dan memastikan keselamatan data pelanggan melalui pengesahan biometrik.
UOB (United Overseas Bank)
UOB Malaysia menggunakan e-KYC untuk memudahkan pelanggan membuka akaun secara digital melalui aplikasi UOB Mighty. Pengguna hanya perlu memuat naik gambar MyKad dan swafoto untuk pengesahan identiti.
Teknologi e-KYC ini memastikan proses pembukaan akaun adalah selamat dan mematuhi piawaian keselamatan yang ketat, membolehkan pelanggan mengakses perkhidmatan perbankan dengan lebih mudah dan efisien.
MBSB Bank
MBSB Bank mengimplementasikan e-KYC dalam aplikasi mudah alih mereka untuk memudahkan proses pembukaan akaun dan perkhidmatan perbankan lain. Pengguna boleh mengesahkan identiti mereka secara digital dengan memuat naik gambar MyKad dan swafoto, yang membantu mengurangkan keperluan untuk hadir secara fizikal di cawangan dan memastikan keselamatan data peribadi pelanggan.
OCBC Bank
OCBC Bank Malaysia menawarkan perkhidmatan e-KYC melalui aplikasi OCBC Malaysia Mobile Banking. Pelanggan boleh membuka akaun simpanan atau semasa dengan mengesahkan identiti mereka melalui MyKad dan swafoto.
Proses e-KYC ini memastikan bahawa hanya individu yang sah dapat mengakses perkhidmatan perbankan, meningkatkan keselamatan dan kemudahan dalam urusan perbankan digital.
Touch ‘n Go eWallet
Touch ‘n Go eWallet menggunakan e-KYC untuk pengesahan identiti pengguna semasa pendaftaran akaun dan peningkatan had transaksi. Pengguna perlu mengambil gambar MyKad dan swafoto untuk mengesahkan identiti mereka.
Sistem ini membantu mengurangkan risiko penipuan dan memastikan bahawa hanya individu yang sah dapat menggunakan perkhidmatan e-wallet ini.
e-KYC juga membolehkan Touch ‘n Go eWallet menawarkan perkhidmatan kewangan tambahan seperti pelaburan dan pinjaman mikro dengan lebih selamat dan cekap.
Apakah Cabaran Dalam Penggunaan e-KYC di Malaysia?
Walaupun pelaksanaan e-KYC di Malaysia telah menunjukkan perkembangan yang positif, terdapat beberapa cabaran yang perlu ditangani. Antara cabaran utama termasuklah:
Isu keselamatan data dan privasi
Pelaksanaan e-KYC melibatkan pengumpulan dan pemprosesan data peribadi yang sensitif, seperti maklumat biometrik dan dokumen pengenalan diri. Oleh itu, adalah penting untuk memastikan perlindungan data yang mencukupi dan mematuhi peraturan privasi data, seperti Akta Perlindungan Data Peribadi 2010 (PDPA).
Institusi kewangan dan agensi kerajaan perlu melaksanakan langkah-langkah keselamatan yang kukuh untuk mengelakkan pelanggaran data dan penyalahgunaan maklumat peribadi.
Kesediaan infrastruktur teknologi
Pelaksanaan e-KYC memerlukan infrastruktur teknologi yang maju, termasuk akses internet yang stabil, peranti mudah alih yang sesuai, dan sistem pengesahan identiti yang selamat. Malaysia perlu terus melabur dalam pembangunan infrastruktur digital dan memastikan liputan internet yang meluas, terutamanya di kawasan luar bandar.
Ini akan membolehkan lebih ramai rakyat mengakses perkhidmatan e-KYC dan meningkatkan penyertaan digital.
Kesedaran dan literasi digital
Kejayaan pelaksanaan e-KYC juga bergantung pada kesedaran dan literasi digital dalam kalangan rakyat Malaysia. Masih terdapat sebilangan rakyat yang kurang mahir dengan teknologi atau kurang selesa menggunakan perkhidmatan dalam talian.
Oleh itu, usaha berterusan diperlukan untuk mempromosikan literasi digital dan memberikan pendidikan tentang keselamatan siber. Ini akan membantu meningkatkan keyakinan rakyat dalam menggunakan perkhidmatan e-KYC dan menggalakkan penyertaan yang lebih meluas.
Walaupun terdapat cabaran, prospek masa depan e-KYC di Malaysia adalah cerah. Dengan peningkatan penembusan internet dan penggunaan peranti mudah alih, semakin ramai rakyat Malaysia dijangka akan menggunakan perkhidmatan e-KYC.
Menurut Laporan e-Conomy SEA oleh Google, Temasek, dan Bain & Company, Malaysia dijangka akan mencapai 30 juta pengguna internet menjelang tahun 2025, mewakili lebih 90% daripada populasi negara.
Selain itu, perkembangan teknologi seperti kecerdasan buatan (AI), blockchain, dan analisis data dijangka akan meningkatkan keupayaan e-KYC pada masa hadapan. Penggunaan AI dapat membantu mengesan aktiviti mencurigakan dan meningkatkan ketepatan pengesahan identiti.
Teknologi blockchain pula berpotensi untuk menyediakan infrastruktur yang lebih selamat dan telus untuk perkongsian data antara institusi kewangan dan agensi kerajaan.
Kesimpulan
e-KYC memainkan peranan penting dalam transformasi digital perkhidmatan kerajaan (e-government) dan perbankan di Malaysia. Ia menawarkan pelbagai manfaat, termasuk memudahkan akses kepada perkhidmatan dalam talian, meningkatkan kecekapan operasi, dan mengurangkan risiko penipuan.
Walaupun terdapat cabaran seperti isu keselamatan data, kesediaan infrastruktur teknologi, dan keperluan untuk meningkatkan kesedaran dan literasi digital, prospek masa depan e-KYC di Malaysia adalah cerah.
