Panggilan spam (spam call) merujuk kepada panggilan telefon yang tidak diminta daripada sumber yang tidak dikenali. Panggilan ini bertujuan untuk mempromosikan produk atau perkhidmatan, atau memperoleh maklumat peribadi individu.
Panggilan spam menggunakan teknologi seperti sistem dail automatik atau pemalsuan nombor telefon (caller ID spoofing) untuk menyembunyikan identiti sebenar pemanggil dan mengelakkan daripada dikesan. Walaupun tidak semua panggilan spam bersifat penipuan, namun ia tetap menimbulkan gangguan dan ketidakselesaan kepada penerima.
Apakah Jenis-jenis Panggilan Spam?
Panggilan spam boleh dikategorikan kepada beberapa jenis, bergantung kepada tujuan dan sumber panggilan tersebut:
Panggilan telemarketing
Panggilan ini bertujuan untuk mempromosikan produk atau perkhidmatan, sering kali daripada syarikat atau organisasi yang tidak diminta. Panggilan telemarketing boleh datang daripada pelbagai industri, seperti insurans, kewangan, atau perkhidmatan telekomunikasi.
Menurut laporan terkini oleh Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC), sebanyak 2.6 bilion panggilan penipuan telah disekat oleh MCMC setakat September 2023.
Langkah ini adalah hasil kerjasama dengan Pusat Respon Penipuan Nasional (NSRC). Dari Oktober 2022 hingga Ogos 2023, sebanyak 1,732 kes dirujuk kepada MCMC, dengan 134 nombor telefon ditamatkan kerana terlibat dalam aktiviti penipuan dan 21 nombor telefon mencurigakan disekat
Panggilan kaji selidik
Sesetengah panggilan spam bertujuan untuk mendapatkan maklumat pengguna melalui kaji selidik atau soal selidik, yang mungkin digunakan untuk tujuan pemasaran atau penipuan.
Panggilan ini mungkin berpura-pura sebagai wakil daripada organisasi penyelidikan atau agensi kerajaan untuk meyakinkan penerima.
Statistik MCMC menunjukkan bahawa sejak tahun 2017 hingga 2022, sebanyak 1.8 bilion panggilan penipuan telah disekat. Ini termasuk juga penyekatan 300 juta mesej penipuan melalui SMS.
Panggilan politik
Terutamanya menjelang pilihan raya, parti politik atau calon mungkin menggunakan panggilan spam untuk berkempen atau menyebarkan mesej kepada pengundi.
Panggilan ini mungkin merangkumi tinjauan pendapat, permintaan sokongan, atau penyebaran maklumat kempen.
Panggilan penipuan
Walaupun tidak semua panggilan spam bersifat penipuan, sesetengah panggilan spam bertujuan untuk memperdaya individu agar berkongsi maklumat peribadi atau kewangan.
Panggilan penipuan boleh mengambil pelbagai bentuk, seperti dakwaan memenangi hadiah, permintaan maklumat akaun bank daripada scammer, atau ancaman tindakan undang-undang.
Menurut laporan tahunan Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC) pada tahun 2020, terdapat sebanyak 21,488 aduan berkaitan spam yang diterima.
Daripada jumlah ini, panggilan spam menyumbang kepada 47.8% daripada aduan tersebut, menunjukkan peningkatan berbanding 8,817 aduan spam yang diterima pada tahun 2019.
Selain itu, berdasarkan kajian oleh syarikat keselamatan siber Truecaller pada tahun 2021, purata pengguna telefon di Malaysia menerima kira-kira 5 panggilan spam setiap bulan.
Kajian tersebut juga mendedahkan bahawa Malaysia berada di tangga ke-20 dalam senarai negara yang paling terjejas oleh panggilan spam, dengan kadar 8.5 panggilan spam bagi setiap pengguna telefon.
Bagaimana Cara Menghentikan Panggilan Spam?
Untuk mengurangkan, menangani atau menghentikan panggilan spam, anda boleh mengambil langkah-langkah berikut:
Daftar dalam senarai “Do Not Call”
Di Malaysia, anda boleh mendaftar nombor telefon anda dalam senarai “Do Not Call” yang dikendalikan oleh Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC) untuk mengurangkan panggilan telemarketing yang tidak diminta.
Gunakan aplikasi penyaringan spam
Pelbagai aplikasi penyaringan spam, seperti Truecaller dan Whoscall, tersedia untuk peranti iPhone dan Android. Aplikasi ini menggunakan pangkalan data nombor spam yang dikongsi oleh pengguna untuk mengenal pasti dan menyekat panggilan spam secara automatik.
Sekat nombor spam
Kebanyakan telefon pintar mempunyai fungsi penyekatan terbina dalam yang membolehkan anda menyekat nombor spam secara manual. Apabila anda menerima panggilan spam, anda boleh menambahkan nombor tersebut ke senarai sekatan untuk mengelakkan panggilan masa hadapan daripada nombor yang sama.
Berhati-hati dengan maklumat peribadi
Elakkan berkongsi maklumat peribadi seperti nombor telefon secara terbuka di laman web atau media sosial. Sekiranya anda perlu memberikan nombor telefon untuk tujuan tertentu, pastikan untuk membaca dasar privasi organisasi berkenaan dengan teliti.
Laporkan panggilan spam
Sekiranya anda menerima panggilan spam yang berleluasa atau bersifat penipuan, anda boleh melaporkannya kepada MCMC atau syarikat telekomunikasi anda untuk tindakan selanjutnya.
Bagaimana Untuk Menyemak Sama Ada Sesuatu Nombor Adalah Panggilan Spam?
Untuk menentukan sama ada sesuatu nombor telefon adalah panggilan spam, anda boleh mengambil langkah-langkah berikut:
Semak aplikasi penyaringan spam
Sekiranya anda menggunakan aplikasi seperti Truecaller, anda boleh menyemak nombor panggilan masuk dalam aplikasi tersebut. Aplikasi ini akan mengenal pasti nombor spam yang telah dilaporkan oleh pengguna lain.
Cari nombor dalam talian
Anda boleh mencari nombor telefon yang mencurigakan melalui enjin carian dalam talian. Sekiranya nombor tersebut telah dilaporkan sebagai spam oleh pengguna lain, anda mungkin akan menemui maklumat berkaitan dalam hasil carian.
Hubungi pihak berkuasa atau syarikat telekomunikasi
Sekiranya anda menerima panggilan spam yang berulang daripada nombor tertentu, anda boleh menghubungi MCMC atau syarikat telekomunikasi anda untuk menyemak status nombor tersebut dan melaporkan aktiviti spam.
Lindungi diri daripada gangguan, penipuan, dan penyalahgunaan maklumat peribadi dengan kekal proaktif dalam mengenal pasti panggilan spam.
Walaupun panggilan spam mungkin tidak dapat dihapuskan sepenuhnya, kesedaran dan tindakan yang konsisten dapat membantu mengurangkan impaknya terhadap kehidupan seharian anda.
Apa Tujuan Panggilan Spam?
Panggilan spam boleh digunakan untuk pelbagai tujuan, termasuk:
Pengiklanan
Panggilan spam sering digunakan untuk mempromosikan produk atau perkhidmatan tanpa kebenaran penerima. Ini termasuk panggilan telemarketing yang agresif atau mengganggu, seperti tawaran insurans, pinjaman, atau pakej pelancongan yang tidak diminta.
Panggilan ini boleh menjadi satu sumber gangguan yang ketara dan menjejaskan produktiviti serta ketenangan penerima.
Phishing
Panggilan spam mungkin bertujuan untuk memperdaya penerima agar mendedahkan maklumat peribadi atau kewangan yang sensitif, seperti nombor kad kredit, butiran akaun bank, atau maklumat log masuk, dengan berpura-pura sebagai organisasi yang sah seperti bank, agensi kerajaan, atau syarikat terkenal. Maklumat ini kemudiannya boleh disalahgunakan untuk aktiviti penipuan atau jenayah siber.
Penyebaran malware
Sesetengah panggilan spam direka untuk menipu penerima agar memuat turun perisian berniat jahat (malware) ke peranti mereka, seperti telefon pintar atau komputer.
Ini boleh dilakukan dengan memujuk penerima untuk mengklik pautan berbahaya, membuka lampiran yang dijangkiti, atau memasang aplikasi yang mencurigakan.
Malware ini boleh menyebabkan pelbagai kesan buruk, seperti pencurian data, pengawasan aktiviti, atau kerosakan sistem.
Pencurian maklumat peribadi atau wang
Panggilan spam mungkin bertujuan untuk mencuri identiti atau wang penerima melalui pelbagai taktik penipuan, seperti permintaan maklumat peribadi (seperti nombor kad pengenalan atau butiran akaun) atau arahan untuk memindahkan wang kepada akaun yang dikawal oleh penjenayah.
Taktik ini sering melibatkan unsur tekanan atau ugutan, seperti ancaman tindakan undang-undang atau janji ganjaran kewangan yang besar.
Penipuan untuk mendapatkan data sulit
Panggilan spam juga boleh digunakan untuk memperdaya individu agar mendedahkan data sulit, seperti maklumat perubatan, kewangan, atau pekerjaan. Ini mungkin melibatkan panggilan palsu daripada pihak yang berpura-pura sebagai penyedia penjagaan kesihatan, penasihat kewangan, atau wakil majikan.
Data sulit yang diperoleh melalui panggilan spam boleh disalahgunakan untuk pelbagai tujuan yang memudaratkan, seperti penipuan insurans, pencurian identiti, atau pemerasan.
Apakah Kesan Buruk Panggilan Spam Terhadap Mangsa?
Panggilan spam bukan sahaja menimbulkan gangguan dan ketidakselesaan kepada penerima, tetapi juga membawa impak yang lebih luas. Antara kesan-kesan negatif tersebut adalah seperti berikut:
- Panggilan spam yang kerap boleh mengganggu rutin harian individu dan menjejaskan produktiviti, terutamanya jika panggilan tersebut diterima pada waktu kerja atau waktu rehat.
- Sesetengah panggilan spam bertujuan untuk memperoleh maklumat peribadi individu, yang boleh disalahgunakan untuk aktiviti penipuan atau jenayah scam.
- Walaupun kebanyakan panggilan spam adalah percuma untuk penerima, sesetengah panggilan spam mungkin melibatkan caj premium atau caj antarabangsa yang tinggi.
- Panggilan spam yang berleluasa boleh memberi tekanan kepada infrastruktur telekomunikasi dan menjejaskan kualiti perkhidmatan untuk panggilan yang sah.
Apakah Langkah-langkah Menangani Panggilan Spam di Malaysia?
Untuk menangani isu panggilan spam, individu boleh mencuba langkah-langkah berikut:
- Berhati-hati dengan panggilan daripada nombor yang tidak dikenali, terutamanya jika panggilan tersebut meminta maklumat peribadi atau kewangan.
- Elakkan berkongsi maklumat peribadi secara terbuka di laman web atau media sosial, kerana maklumat ini boleh digunakan oleh pihak yang tidak bertanggungjawab untuk tujuan spam.
- Gunakan aplikasi atau perkhidmatan penyaringan spam yang ditawarkan oleh syarikat telekomunikasi untuk menyekat panggilan spam.
- Laporkan panggilan spam kepada MCMC atau syarikat telekomunikasi untuk tindakan selanjutnya.
Apakah Risiko Jika Anda Mendapat dan Menjawab Panggilan Spam?
Apabila anda mendapat dan menjawab panggilan spam, terdapat beberapa risiko yang mungkin dihadapi:
Mengesahkan nombor telefon
Dengan menjawab panggilan spam, anda secara tidak langsung mengesahkan bahawa nombor telefon anda adalah aktif, yang boleh menyebabkan peningkatan panggilan spam pada masa hadapan.
Mendedahkan maklumat peribadi
Sekiranya anda berkongsi maklumat peribadi semasa panggilan spam, seperti nama, alamat, atau maklumat akaun bank, maklumat ini boleh disalahgunakan untuk aktiviti penipuan atau jenayah siber.
Dikenakan caj yang tinggi
Sesetengah panggilan spam mungkin melibatkan caj premium atau caj antarabangsa yang tinggi, yang boleh menyebabkan bil telefon yang tinggi jika panggilan tersebut berpanjangan.
Kenapa Saya Menerima Panggilan Spam?
Terdapat beberapa sebab mengapa anda mungkin menerima panggilan spam:
Maklumat peribadi yang tersebar
Sekiranya maklumat peribadi anda, seperti nombor telefon, tersebar secara terbuka di laman web atau media sosial, ia boleh dikumpulkan oleh pihak yang tidak bertanggungjawab untuk tujuan spam.
Penyertaan dalam kaji selidik atau peraduan
Dengan menyertai kaji selidik atau peraduan dalam talian, anda mungkin secara tidak sengaja bersetuju untuk menerima komunikasi pemasaran daripada pihak tertentu.
Kebocoran data
Kadangkala, pangkalan data syarikat yang mengandungi maklumat peribadi pelanggan mungkin mengalami kebocoran atau pencerobohan data, menyebabkan maklumat tersebut jatuh ke tangan pihak yang tidak bertanggungjawab.
Penjanaan nombor secara rawak
Sesetengah sistem dail automatik mungkin menjana nombor telefon secara rawak untuk membuat panggilan spam, walaupun nombor tersebut tidak terdapat dalam sebarang pangkalan data.
Kenapa Banyak Panggilan Spam?
Terdapat pelbagai faktor yang menyumbang kepada peningkatan panggilan spam, termasuk kemajuan teknologi yang membolehkan penghasilan panggilan secara automatik dengan kos yang rendah.
Ia juga berkait rapat dengan peningkatan aktiviti jenayah siber yang bertujuan untuk mencuri maklumat peribadi dan kewangan, serta kekurangan kesedaran dan perlindungan di kalangan pengguna telefon.
Selain itu, penguatkuasaan undang-undang yang terhad dan kerjasama antarabangsa yang tidak mencukupi dalam menangani panggilan spam merentas sempadan juga menyumbang kepada masalah ini.
Apakah Perbezaan Panggilan Spam dan Panggilan Scammer?
Panggilan spam dan panggilan scammer mempunyai beberapa persamaan, tetapi terdapat juga perbezaan yang ketara antara kedua-dua jenis panggilan ini.
| Aspek | Panggilan Spam | Panggilan Scammer |
|---|---|---|
| Tujuan utama | Mempromosikan produk, perkhidmatan, atau menyampaikan mesej pemasaran tanpa kebenaran penerima. | Menipu atau memperdaya penerima agar mendedahkan maklumat peribadi, kewangan, atau melakukan tindakan yang merugikan. |
| Niat | Dihasilkan oleh entiti yang sah, walaupun tidak beretika, seperti syarikat telemarketing. | Dihasilkan oleh pihak yang berniat jahat, seperti penjenayah siber atau kumpulan penipuan. |
| Risiko | Biasanya tidak membawa risiko kewangan atau keselamatan yang serius kepada penerima. | Membawa risiko yang lebih besar, seperti kehilangan wang, pencurian identiti, atau pendedahan maklumat sensitif. |
| Kandungan | Sering menyampaikan mesej pemasaran atau tawaran promosi, walaupun tidak diminta. | Sering melibatkan naratif yang direka untuk menipu, seperti dakwaan memenangi hadiah atau permintaan maklumat “pengesahan”. |
| Teknologi | Menggunakan sistem dail automatik atau pemalsuan nombor telefon untuk menjana panggilan. | Menggunakan sistem dial automatik atau pemalsuan nombor telefon untuk menjana panggilan. |
| Impak | Menjadi sumber gangguan dan ketidakselesaan bagi penerima. | Boleh membawa kesan buruk jangka panjang kepada mangsa, seperti kerugian kewangan atau masalah keselamatan. |
| Entiti terlibat | Biasanya dihasilkan oleh entiti yang sah, tetapi menggunakan kaedah yang tidak beretika. | Dihasilkan oleh pihak yang terlibat dalam aktiviti jenayah atau penipuan. |
Kesimpulan
Panggilan spam merupakan satu ancaman dengan impak negatif terhadap privasi, keselamatan, dan kesejahteraan individu. Menangani masalah panggilan spam memerlukan usaha berterusan dan kerjasama daripada semua pihak yang terlibat.
Ini termasuk peningkatan kesedaran awam dan penguatkuasaan undang-undang yang lebih tegas.
Hanya dengan pendekatan yang komprehensif dan bersepadu, kita dapat melindungi diri daripada kesan buruk panggilan spam dan memastikan persekitaran telekomunikasi yang lebih selamat untuk semua.
