Jenayah scam, juga dikenali sebagai penipuan, merujuk kepada tindakan menipu individu atau organisasi untuk mendapatkan keuntungan kewangan atau maklumat peribadi melalui kaedah yang tidak sah atau menipu. Ia melibatkan penyamaran, penipuan, atau salah nyataan yang disengajakan dengan niat untuk memperdaya mangsa.
Ciri utama jenayah scam termasuk penipuan, manipulasi, penyalahgunaan kepercayaan dan kerugian kewangan. Jenayah scam boleh berlaku dalam pelbagai bentuk, termasuk penipuan dalam talian, penipuan identiti, scam pelaburan, scam loteri, dan banyak lagi.
Jenayah Scam di Malaysia
Langkah-langkah Pencegahan Jenayah Scam
Untuk menangani jenayah scam daripada terus berlaku, terdapat beberapa cara untuk mengatasinya. Antaranya adalah seperti berikut:
Pendidikan dan kesedaran awam
Kempen media
- Menggunakan pelbagai platform media untuk menyebarkan maklumat tentang scam
- Menyerlahkan tanda-tanda amaran dan taktik yang digunakan oleh penipu
- Menggalakkan perkongsian maklumat dan pengalaman oleh mangsa scam
Program pendidikan di sekolah
- Memperkenalkan keselamatan dalam talian dan kesedaran scam dalam kurikulum sekolah
- Mendidik generasi muda tentang risiko dan pencegahan scam
- Memupuk tabiat dalam talian yang selamat dan bertanggungjawab dari usia muda
Penguatkuasaan undang-undang yang lebih ketat
Kerjasama antara agensi
- Menggalakkan perkongsian maklumat dan sumber antara agensi penguatkuasaan undang-undang
- Menubuhkan pasukan petugas khas untuk menyiasat dan mendakwa jenayah scam
- Bekerjasama dengan rakan antarabangsa untuk menjejaki dan membawa penjenayah ke muka pengadilan
Hukuman yang lebih berat untuk pesalah
- Mengenakan hukuman yang lebih berat untuk menghalang jenayah scam
- Memastikan hukuman sepadan dengan kemudaratan yang dilakukan kepada mangsa dan masyarakat
- Mengkaji semula dan mengemaskini undang-undang sedia ada untuk menangani realiti jenayah siber yang berubah
Perlindungan pengguna
Peraturan yang lebih ketat untuk syarikat dalam talian
- Mengenakan peraturan yang lebih ketat ke atas syarikat dalam talian untuk melindungi data pengguna
- Mewajibkan syarikat melaksanakan langkah keselamatan yang kukuh untuk mengelakkan pelanggaran data
- Mengenakan denda yang berat kepada syarikat yang gagal melindungi maklumat pengguna mereka
Mekanisme pelaporan dan pemulihan untuk mangsa
- Mewujudkan saluran yang jelas dan mudah diakses untuk mangsa melaporkan jenayah scam
- Menyediakan sokongan dan sumber untuk membantu mangsa memulihkan kerugian kewangan dan emosi mereka
- Menubuhkan dana pampasan untuk membantu mangsa yang paling terjejas oleh jenayah scam
Jenayah scam merupakan ancaman serius yang perlu ditangani dengan segera di Malaysia. Ia bukan sahaja memberi kesan kepada individu, tetapi juga masyarakat secara keseluruhan, melemahkan kepercayaan dan kestabilan ekonomi.
Adalah penting bagi semua pihak berkepentingan – kerajaan, penguat kuasa undang-undang, sektor swasta, dan orang awam – untuk bekerjasama dalam memerangi jenayah scam. Melalui usaha bersepadu dalam pendidikan, pencegahan, dan penguatkuasaan, kita dapat membendung ancaman ini dan melindungi rakyat Malaysia daripada menjadi mangsa penipuan.
Jenis-jenis Jenayah Scam
Terdapat pelbagai jenis scam yang berleluasa di Malaysia.
Antaranya ialah scam pelaburan, di mana penjenayah memperdaya mangsa untuk melabur dalam skim “cepat kaya” atau skim Ponzi yang menjanjikan pulangan yang tinggi dalam masa yang singkat.
Scam cinta pula melibatkan penjenayah yang berpura-pura sebagai pasangan yang berpotensi dalam talian, merayu mangsa untuk menghantar wang atau maklumat peribadi.
Scam loteri, di mana mangsa dimaklumkan bahawa mereka telah memenangi hadiah atau loteri asing, juga adalah umum.
Dalam scam pembelian dalam talian, penjenayah menjual produk tiruan atau tidak menghantar barang selepas menerima pembayaran.
Scam pelaburan
Skim cepat kaya
- Menjanjikan pulangan yang tinggi dalam masa yang singkat
- Sering melibatkan pelaburan dalam pasaran saham, mata wang, atau komoditi
- Penjenayah menggunakan taktik jualan tekanan tinggi untuk meyakinkan mangsa
Skim Ponzi
- Menggunakan wang daripada pelabur baharu untuk membayar “keuntungan” kepada pelabur sedia ada
- Skim akan runtuh apabila tidak ada pelabur baharu atau apabila ramai pelabur menarik diri
- Contoh terkenal termasuk skim Ponzi Bernie Madoff
Scam cinta
Catfishing
- Penjenayah mencipta profil palsu di laman web atau aplikasi temu janji dalam talian
- Mereka berpura-pura sebagai individu yang menarik dan mula membina hubungan dengan mangsa
- Tujuan akhirnya adalah untuk menipu mangsa untuk mendapatkan wang atau maklumat peribadi
Merayu untuk wang
- Selepas membina kepercayaan, penjenayah akan mula meminta wang daripada mangsa
- Mereka mungkin mendakwa menghadapi kecemasan atau memerlukan wang untuk melawat mangsa
- Mangsa sering ditipu oleh ikatan emosi palsu yang telah dibina
Dalam kajian yang bertajuk “Strategi Komunikasi Penjenayah Cinta Siber Terhadap Wanita Profesional” yang dijalankan oleh Khadijah Alavi, Maizatul Haizan Mahbob, dan Mohammad Syahrul Azha Sooed dari Universiti Kebangsaan Malaysia, yang diterbitkan dalam Jurnal Komunikasi, Malaysian Journal of Communication, Jilid 36(3) tahun 2020, fenomena penipuan cinta siber merugikan wanita profesional dengan kerugian berjuta ringgit. Kajian ini menggunakan pendekatan temu bual mendalam dengan pihak polis dan pekerja sosial untuk memahami strategi komunikasi yang digunakan oleh scammer.
Hasil kajian menunjukkan bahawa scammer mendapatkan mangsa dengan cara layanan yang baik, bersosial, mempunyai akses internet yang mudah, dan tekanan psikologi mangsa. Mereka menggunakan teknik penipuan dengan profil palsu, janji-janji manis yang tidak benar, penghantaran bungkusan palsu, dan menyamar sebagai wakil agensi percukaian untuk memerangkap mangsa.
Scam loteri
Loteri asing
- Mangsa menerima e-mel atau panggilan yang mendakwa mereka telah memenangi loteri asing
- Penjenayah meminta mangsa membayar yuran pemprosesan atau cukai untuk menuntut hadiah mereka
- Hadiah sebenar tidak wujud dan mangsa kehilangan wang yang dibayar
Hadiah palsu
- Mangsa diberitahu bahawa mereka telah memenangi hadiah, seperti kereta atau percutian
- Sama seperti scam loteri asing, penjenayah meminta bayaran untuk memproses atau menghantar hadiah
- Mangsa tidak pernah menerima hadiah yang dijanjikan
Scam pembelian dalam talian
Produk tiruan
- Penjenayah menjual produk tiruan atau berkualiti rendah di laman web e-dagang atau media sosial
- Produk sering dijual pada harga yang jauh lebih rendah daripada harga pasaran untuk menarik pembeli
- Mangsa menerima produk yang tidak sepadan dengan penerangan atau tidak menerima apa-apa langsung
Barang tidak diterima selepas pembayaran
- Penjenayah menawarkan produk atau perkhidmatan di laman web atau platform dalam talian
- Selepas mangsa membuat pembayaran, penipu gagal menghantar barang yang dijanjikan
- Laman web atau akaun penjual sering lenyap tidak lama selepas itu, menjadikannya sukar untuk mangsa mendapatkan wang mereka kembali
Kesedaran tentang pelbagai jenis scam ini dapat membantu individu mengenal pasti tanda-tanda amaran dan melindungi diri mereka daripada menjadi mangsa. Penjenayah sentiasa mengubah taktik mereka, jadi berwaspada dan berhati-hati adalah penting apabila berurusan dengan tawaran atau permintaan yang mencurigakan dalam talian atau secara peribadi.
Faktor-faktor yang Menyumbang kepada Peningkatan Jenayah Scam
Ada pelbagai faktor yang meninggikan lagi kes jenayah scam di Malaysia. Antaranya ialah:
Peningkatan penggunaan internet dan media sosial
- Lebih banyak orang mengakses internet dan media sosial, menyediakan platform yang lebih luas untuk penjenayah
- Penjenayah boleh mensasarkan mangsa dari seluruh dunia dengan mudah
- Media sosial membolehkan penjenayah mencipta identiti palsu yang meyakinkan untuk menipu mangsa
Kekurangan kesedaran tentang scam
- Ramai orang kurang memahami taktik yang digunakan oleh penipu
- Mangsa mungkin tidak mengenali tanda-tanda amaran scam
- Kekurangan pendidikan tentang keselamatan dalam talian dan perlindungan data peribadi
Keinginan untuk mendapatkan kekayaan dengan cepat
- Scam sering menjanjikan pulangan yang tinggi atau hadiah lumayan dengan usaha minimum
- Individu yang menghadapi masalah kewangan mungkin lebih terdedah kepada tawaran ini
- Penjenayah memanipulasi keinginan mangsa untuk mendapatkan kekayaan dengan cepat
Kekurangan penguatkuasaan undang-undang
- Undang-undang dan peraturan mungkin ketinggalan zaman dalam menangani jenayah dalam talian
- Kekurangan sumber atau kepakaran dalam menyiasat jenayah scam yang semakin canggih
- Cabaran dalam mengesan dan mendakwa penjenayah merentasi sempadan antarabangsa
Kesan Jenayah Scam kepada Mangsa Penipuan
Jenayah scam dapat memberikan impak yang negatif kepada mangsa yang diperdaya oleh ‘scammer’. Antara kesan buruk daripada jenayah scam adalah seperti berikut:
Kerugian kewangan
- Mangsa mungkin kehilangan jumlah wang yang besar, sering kali simpanan seumur hidup mereka
- Kerugian kewangan boleh membawa kepada masalah hutang atau muflis
- Mangsa mungkin menghadapi kesukaran untuk memulihkan wang yang hilang
Tekanan emosi dan psikologi
- Mangsa sering mengalami perasaan malu, kekeliruan, dan kehilangan maruah
- Scam boleh menyebabkan tekanan, kemurungan, dan kegelisahan yang melampau
- Mangsa mungkin menghadapi kesukaran untuk mempercayai orang lain selepas ditipu
Kesan pada kehidupan peribadi dan profesional
- Hubungan peribadi mungkin terjejas akibat tekanan kewangan dan emosi
- Mangsa mungkin menghadapi kesukaran dalam kehidupan profesional mereka jika maklumat peribadi atau kewangan mereka terjejas
- Reputasi mangsa mungkin terjejas jika mereka menjadi mangsa scam yang ketara
Peranan Pihak Berkuasa dan Masyarakat Mengatasi Jenayah Scam
Membanteras jenayah scam memerlukan kerjasama antara pihak berkuasa dan masyarakat. Pihak berkuasa seperti MCMC dan PDRM memainkan peranan penting dalam menyiasat dan mendakwa penjenayah scam. Mereka juga bertanggungjawab untuk meningkatkan kesedaran masyarakat tentang jenayah oleh scammer melalui kempen-kempen pendidikan dan penyebaran maklumat.
Masyarakat juga perlu memainkan peranan dalam melindungi diri mereka dan orang lain daripada menjadi mangsa jenayah scam. Ini termasuk berkongsi maklumat tentang taktik scammer, menyokong mangsa, dan melaporkan sebarang cubaan penipuan kepada pihak berkuasa.
Sektor swasta, terutamanya syarikat teknologi dan kewangan, juga perlu bekerjasama dengan pihak berkuasa dalam membanteras jenayah scam. Mereka boleh membantu dengan membangunkan teknologi pengesanan penipuan, berkongsi maklumat tentang trend penipuan, dan melaksanakan langkah-langkah keselamatan yang lebih kukuh untuk melindungi pelanggan mereka.
Jenayah scam merupakan ancaman yang semakin membimbangkan dalam dunia digital. Ia bukan sahaja membawa kesan kewangan dan emosi kepada mangsa, tetapi juga boleh menjejaskan keselamatan dan privasi. Membanteras jenayah scam memerlukan kerjasama antara pihak berkuasa, masyarakat, dan sektor swasta.
Sebagai individu, kita perlu sentiasa berwaspada dan mengambil langkah-langkah pencegahan untuk melindungi diri daripada menjadi mangsa scammer. Ini termasuk berhati-hati dengan tawaran yang terlalu bagus untuk menjadi kenyataan, tidak berkongsi maklumat peribadi dengan mudah, dan mengesahkan identiti individu atau syarikat sebelum berurusan.
Dengan kesedaran dan tindakan bersama, kita dapat mengurangkan risiko dan impak jenayah siber serta mewujudkan persekitaran dalam talian yang lebih selamat untuk semua.
